Steeds minder kennis van aardrijkskunde en geschiedenis
22-05-2025
De kennis van aardrijkskunde en geschiedenis van leerlingen uit groep 8 is gedaald, meldt de Inspectie van het Onderwijs. Het onderzoek is uitgevoerd in schooljaar 2022-2023 en richtte zich op de prestaties van leerlingen uit groep 8 rond negen subdomeinen van aardrijkskunde en geschiedenis. In vergelijking met de vorige grootschalige peiling aardrijkskunde en de peiling geschiedenis in 2008 is sprake van een middelgrote tot grote daling in de kennis over aardrijkskunde en geschiedenis. Ook op het gebied van topografie – vooral van Nederland en Europa – scoren leerlingen lager. Een voorbeeldopgave bij aardrijkskundekennis is het kunnen herkennen van een islamitisch gebedshuis uit een viertal afbeeldingen van religieuze gebouwen. Voor geschiedeniskennis was er bijvoorbeeld een meerkeuzevraag over slavenarbeid. De topografieopgaven gingen over de beheersing van de basistopografie. Leerlingen moesten plaatsen, gebieden, wateren en landen op de juiste plaats op de kaart aangeven. De opgaven bij onderzoeks- en denkvaardigheden deden, aan de hand van gegeven bronnen (zoals korte teksten, plaatjes en diagrammen), een beroep op het analyseren van geografische verschijnselen (aardrijkskunde) en historische gebeurtenissen en ontwikkelingen (geschiedenis). Bijvoorbeeld rondom de stijging van de zeespiegel als gevolg van klimaatverandering en over de komst van landbouw. Zo’n 60 procent van de scholen biedt aardrijkskunde en geschiedenis geïntegreerd in thema’s, projecten of breder leergebied. Het merendeel van de scholen combineert het onderwijs in mens en maatschappij met burgerschap of andere vakken, zoals taal, maar concrete voorbeelden van samenhangend onderwijs ontbreken vaak. En evaluaties van leerlingenresultaten worden zelden gebruikt om het onderwijs bij te sturen. Hoewel leerkrachten het belang van het leergebied onderstrepen en zichzelf voldoende bekwaam achten, is er behoefte aan tijd, voorbeelden, ondersteuning en scholing voor een samenhangend en beredeneerd onderwijsaanbod. Het rapport wijst erop dat er in de meeste scholen geen vakcoördinator of aanspreekpunt is voor mens en maatschappij. Een focusgroep van externe experts pleit nu voor structurele verbetermaatregelen: een vakcoördinator op elke school, heldere visievorming door schoolleiders en besturen, en meer investeringen in professionalisering. De aanstaande invoering van geactualiseerde kerndoelen wordt gezien als kans om het onderwijs in mens en maatschappij fundamenteel te versterken.