14-12-2023 00:00:00

In de nieuwe Sectorrapportage 2023 deelt de VO-raad belangrijke inzichten over diverse onderwerpen, zoals het lerarentekort, de groei van het schoolaanbod, de staat van de huisvesting en de financiële positie van scholen. Uit de rapportage blijkt dat vooral het percentage onderwijsondersteunend personeel groeit.

In het voortgezet onderwijs werken bijna 111.000 mensen (ruim 87.000 fte). Het totaal aantal fte is ten opzichte van vijf jaar geleden met ruim 3 procent gestegen. Dit is vooral onderwijsondersteunend personeel (+12 procent): zowel direct (onderwijsassistenten en intern begeleiders) als indirect.

Het aantal fte bij directie en management is in deze vijf jaar met 6 procent afgenomen. Het aantal leraren bleef ongeveer gelijk. Op scholen werkt 86 procent van het personeel in het primaire (onderwijs)proces. Dit zijn leraren en direct onderwijsondersteunend personeel. Dit percentage is door de jaren heen stabiel.

De VO-raad signaleert een tendens naar grotere schoolbesturen. Schoolbesturen in het voortgezet onderwijs hebben gemiddeld vijf vestigingen. Het aantal schoolbesturen is de afgelopen vijf jaar gedaald, het aantal scholen dat ze onder hun hoede hebben, is echter gestegen. Er is een tendens naar organisaties met meer vestigingen en leerlingen. Verder blijkt dat juist grote schoolbesturen kleine vestigingen in stand houden. Bovendien vallen brede scholengemeenschappen – die bijdragen aan de ontwikkeling en kansengelijkheid van leerlingen – vaker onder grotere schoolbesturen.

Andere bevindingen: bijna de helft (49 procent) van de schoolgebouwen in het voortgezet onderwijs is ouder dan 40 jaar. Een aanzienlijk deel hiervan voldoet niet aan de moderne eisen voor gezondheid, duurzaamheid en functionaliteit. Dit heeft een negatieve impact op het leerrendement en draagt bij aan een hoger ziekteverzuim. Investeren in goede huisvesting is daarom essentieel. De huidige financiering is echter ontoereikend.

Onderwijsgeld moet worden ingezet voor goed onderwijs. Het is in veel gevallen niet wenselijk dat een schoolorganisatie aan het einde van een jaar een sterk positief financieel resultaat boekt, waardoor de reserves toenemen. In totaal is in 2022 in het hele voortgezet onderwijs een positief financieel resultaat geboekt van circa 309 miljoen euro. Van elke euro die door de sector werd ontvangen is bijna 3 cent niet uitgegeven. Niet-effectieve besteding van geld komt onder meer voort uit de toename van (tijdelijke) doelfinanciering en subsidies. De VO-raad vraagt de overheid daarom terughoudend te zijn in doelfinanciering en te investeren in een goed systeem van structurele bekostiging.